Για την Ελλάδα!

Πλαίσιο αρχών

Η οικονομία μιας χώρας διαμορφώνεται από τους θεσμούς της, και όχι το αντίστροφο. Διαδικασίες όπως εφαρμογή νόμων, τήρηση κανονισμών, διαδικασίες λήψης αποφάσεων, διαφάνεια, εφαρμογή των συμβολαίων, δημόσια τάξη και πολλά άλλα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της οικονομίας, καθορίζονται από την πολιτική διακυβέρνηση ενός κράτους. Αυτό είναι και το συμπέρασμα της εκτεταμένης μελέτης «Γιατί τα έθνη αποτυγχάνουν» (“Why Nations Fail”), που έγινε από καθηγητές του Χάρβαρντ και ΜΙΤ. Γι’ αυτό και δεν έχει νόημα η αναμόρφωση της οικονομίας χωρίς την ριζική αναδιάρθρωση του κράτους και των θεσμών. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα που μπορούν να γίνουν και έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν την οικονομία:

Ευκολία ίδρυσης εταιρειών. (Η πρόταση αυτή της Δημοκρατικής Πολιτείας έχει υλοποιηθεί σχετικά πρόσφατα - ένα ευχάριστο νέο). Σε πολλές αναπτυγμένες χώρες, η διαδικασία ίδρυσης μιας εταιρείας παίρνει ώρες. Είναι από τα πιο εύκολα πράγματα που μπορούν να γίνουν για να διευκολυνθεί η λειτουργία της αγοράς.

Πλήρης ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών. Για όσους έχουν επισκεφτεί μια δημόσια υπηρεσία είναι αυτονόητο. Η ψηφιοποίηση μπορεί να συμπληρωθεί από κεντρικές κρατικές βάσεις δεδομένων έτσι ώστε ο πολίτης να εξυπηρετείται από πολλές υπηρεσίες που διασταυρώνουν τα στοιχεία του, χωρίς να χρειάζονται δηλώσεις και πιστοποιητικά κάθε φορά που ο πολίτης συναλλάσσεται με το κράτος. Η ψηφιοποίηση του κράτους τα τελευταία 5 χρόνια έχει προχωρήσει πολύ, κυρίως μετά την πανδημία, αλλά δυστυχώς ακόμα βρίσκεται σε πολύ επιφανειακό επίπεδο, καλύπτοντας μεν με ψηφιακές υπηρεσίες πολλές από τις καθημερινές ανάγκες του πολίτη στις συναλλαγές του με το κράτος, αλλά αφήνοντας σε συνθήκες προηγούμενων αιώνων πλήθος άλλων σημαντικών υπηρεσιών.

Αποτελεσματική λειτουργία δημοσίου τομέα. dimosios tomeas, Δημοκρατική ΠολιτείαΜια μελέτη της McKinsey από το 2011, κατατάσσει την Ελλάδα στον πάτο της ΕΕ όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του κράτους (βλ. γράφημα. Στον κάθετο άξονα είναι τα έξοδα της κυβέρνησης σαν ποσοστό του ΑΕΠ, και στον οριζόντιο άξονα είναι η αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης. Στην αποτελεσματικότητα, η Ελλάδα απέχει από τις άλλες μεσογειακές χώρες όσο απέχουν αυτές από τις κεντρο-βορειοευρωπαϊκές). Πιθανόν να μη μπορούμε να φτάσουμε την αποτελεσματικότητα των Σκανδιναβικών χωρών, αλλά στόχος μας πρέπει να είναι να είμαστε πρωτοπόροι από τις μεσογειακές χώρες.

Ανεξαρτησία δημοσίου τομέα. Το δημόσιο πρέπει να λειτουργεί αποτελεσματικά, και πρέπει να σπάσει ο φαύλος κύκλος συναλλαγής μεταξύ του δημοσιοϋπαλληλικού σώματος και της πολιτικής ηγεσίας. Πρακτικά, αυτό μπορεί να επιτευχθεί οργανωτικά, μέσω της διοικητικής αυτοτέλειας της δημόσιας διοίκησης, της θεσμοθετημένης ανεξαρτησίας, και του πλήρους και σαφούς ορισμού αρμοδιοτήτων. Με άλλα λόγια η πολιτική ηγεσία θα πρέπει να δίνει της πολιτικές της κατευθύνσεις και προτεραιότητες χωρίς να αναμειγνύεται στην εκτέλεση ή στην καθημερινή διοίκηση του σώματος των δημοσίων υπαλλήλων. Η δημόσια διοίκηση θα πρέπει να φροντίζει για την εφαρμογή των πολιτικών προτεραιοτήτων στα πλαίσια του νόμου και των αρμοδιοτήτων της, καθώς και για την αυτοδιοίκηση του σώματος των δημοσίων υπαλλήλων. Υπάρχουν πολλές καλές πρακτικές οι οποίες συνοδεύουν αυτό το μοντέλο (μεταξύ άλλων καθολική υποχρέωση προκήρυξης όλων των θέσεων, αξιολόγηση σε όλες τις βαθμίδες, διαφανείς διαδικασίες επιλογής σε συνεργασία με εξειδικευμένες εταιρείες του ιδιωτικού τομέα, και σύνδεση μισθοδοσίας με παραγωγικότητα).

Ολοκληρωμένη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. Εισαγωγή στις οργανωτικές δομές μονάδων ΔΑΔ (Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού) με στόχο την ανάπτυξη ολοκληρωμένων συστημάτων προσέλκυσης και επιλογής, εκπαίδευσης και ανάπτυξης, αμοιβών και παροχών. Πλήρης κινητικότητα, αξιολόγηση και λογοδοσία.

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν καθοριστικά την οικονομία και εξαρτώνται από τη δημόσια διοίκηση, όπως δικαιοσύνη, παιδεία, περιβάλλον, υποδομές κλπ. αναλύονται ξεχωριστά στον θεματικό τομέα τους.

Η ψηφιοποίηση του κράτους τα τελευταία 5 χρόνια έχει προχωρήσει πολύ, αλλά δυστυχώς ακόμα βρίσκεται σε πολύ επιφανειακό επίπεδο, καλύπτοντας μεν με ψηφιακές υπηρεσίες πολλές από τις καθημερινές ανάγκες του πολίτη στις συναλλαγές του με το κράτος, αλλά αφήνοντας σε συνθήκες προηγούμενων αιώνων πλήθος άλλων σημαντικών υπηρεσιών